Nebati’den enflasyonla uğraş iletisi: Kısa mühlet içerisinde yeniden biz düşüreceğiz
Seher Alp
7 min read
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, TBMM Genel Kurulu’nda 2022 yılı ek bütçe görüşmelerinde milletvekillerine bilgi verdi. Nebati, “İhracatçılarımızın global riskleri fırsata çevirme kabiliyeti ve girişimciliği sayesinde ihracatımız son 21 ayın 19’unda aylık bazda rekor kırdı. 2022 yılı Mayıs ayında ihracatımız yıllık 242,6 milyar dolar ile Cumhuriyet tarihinin en yüksek düzeyine ulaşmıştır” dedi. Enflasyona ait açıklamalarda bulunan Nebati, “Enflasyonu kısa mühlet içerisinde düşürmeyi tekrar biz başaracağız.” dedi.
Nebati’nin açıklamaları şöyle;
“DÜNYA EKONOMİK, SİYASİ VE İNSANİ ALANLARDA BÜYÜK BELİRSİZLİKLER VE RİSKLERLE KARŞI KARŞIYA”
Bakan Nebati, global iktisadın Rusya-Ukrayna savaşının devam eden global problemleri daha da derinleştirdiğini belirterek, “Dünya ekonomik, siyasi ve insani alanlarda büyük belirsizlikler ve risklerle karşı karşıya. Enflasyon bugün dünya iktisadının bir numaralı sorunu ve birçok ülkede son 40 yılın en yüksek düzeylerine ulaşmış durumda. Örneğin, enflasyon ABD’de 1981 yılı Aralık ayından bu yana, Birleşik Krallık’ta ise 1982 yılından bu yana en yüksek seviyesine çıkmıştır. Almanya’da ise enflasyonda dünyada petrol şokunun yaşandığı 1973-74 periyodundaki düzeyler görülmüştür. Tedarik külfetleri ve lojistik sorunları hala mevcut. Emtia fiyatları yüksek seyrini sürdürüyor. Rusya’ya uygulanan yaptırımlar nedeniyle güç ve besin fiyatlarına ait fiyat baskıları devam ediyor. Petrol fiyatları 2020 yılındaki ortalama 43 dolar düzeyinden yaklaşık 3 katına çıkarak bugün 117 dolar seviyesine yükseldi. Avrupa doğalgaz fiyatları ise 2020 yılındaki ortalama 9,6 avro düzeyinden yaklaşık 12 kat artarak bugün 127 avro seviyesine ulaştı. Kelam konusu sayılar dünyada değerli bir güç krizinin yaşandığına işaret ediyor” biçiminde konuştu.
“BİN 213 KM UZUNLUĞUNDA SÜRATLİ TREN AĞI OLUŞTURDUK”
Türkiye’nin son 20 yıllık devirde ulaştırma, sıhhat ve sanayi altyapısından eğitime, ihracatta eser ve pazar çeşitliliğinden insan kaynağına, kamu maliyesinden güç yatırımlarına ve girişimcilik ekosistemine kadar birçok alanda kıymetli bir dönüşüm geçirdiğini hatırlatan Nebati, “2002-2021 devrinde havalimanı sayısını 26’dan 59’a, bölünmüş yol ve otoyol uzunluğunu 7 bin 815 km’den 32 bin 62 km’ye çıkardık. Bin 213 km uzunluğunda süratli tren ağı oluşturduk. Tünel, köprü ve viyadük uzunluğunu 361 km’den bin 374 km’ye çıkardık. Organize Sanayi Bölgesi sayısını yüzde 70’ten fazla artırdık, 336’ya yükselttik. Üniversite sayısını yaklaşık üç kat artırdık, 207’ye çıkardık. Yenilenebilir gücün toplam konseyi güç içerisindeki hissesini yüzde 38’den yüzde 54 düzeyine yükselttik. 2002 yılında savunma endüstrinde yüzde 80 dışa bağımlılık oranı ile yürüttüğümüz proje sayısı 66 iken, 2021 yılında proje sayısını yüzde 65’in üzerinde yerlilik oranına ulaşarak 793’e yükselttik. Hastane sayısını yüzde 39’dan fazla artırdık, nitelikli yatak sayısını 8 kattan fazla artırdık. Tabir yerindeyse birçok ülkenin tel tel döküldüğü pandemi sürecinde, tekrar yapılandırdığımız ve modernize ettiğimiz sıhhat altyapımız bizim böylesine büyük bir şok karşısında ne kadar sağlam olduğumuzu göstermiştir. Ülkemiz dış ilgilerde de yeni bir atılım devrindedir. Uyguladığımız ‘Girişimci ve İnsani Dış Politika’ anlayışı, ülkemizi alanda ve masada güçlü kılmaktadır. 2002 yılında 163 olan dış temsilcilik sayımız, bugün prestijiyle 253’e ulaşmış olup, ülkemiz böylelikle dünyada en geniş diplomatik temsil ağına sahip beşinci ülke pozisyonuna ulaşmıştır” diye konuştu.
“EKONOMİMİZ BİRİNCİ ÇEYREKTE YÜZDE 7,3 BÜYÜDÜ”
Nebati, Türkiye’nin büyümesinin İkinci Dünya Savaşı’ndan sonraki en derin global daralmanın yaşandığı 2020 yılında dahi büyümeyi başaran iktisadın 2021 yılında yüzde 11 oranında büyüme ile G20 içinde birinci sıraya yerleştiğini söz etti. Nebati, “Ekonomimiz birinci çeyrekte yüzde 7,3 büyümüş, büyümeye iç talebin katkısı 3,9 puan, dış talebin katkısı ise 3,5 puan olmuştur. Üretim kapasitesini ve büyüme potansiyelimizi üst çeken makine teçhizat yatırımları 2019 yılının son çeyreğinden itibaren on çeyrektir kesintisiz büyümektedir. Öncü göstergeler ekonomik aktivitedeki olumlu görünümün devam ettiğine işaret etmektedir” tabirlerinin kullandı.
“İHRACATÇILARIMIZIN GLOBAL RİSKLERİ FIRSATA ÇEVİRME KABİLİYETİ VE GİRİŞİMCİLİĞİ SAYESİNDE İHRACATIMIZ SON 21 AYIN 19’UNDA AYLIK BAZDA REKOR KIRDI”
İhracatın art geriye rekorlar kırdığını kaydeden Bakan Nebati, “İhracatçılarımızın global riskleri fırsata çevirme kabiliyeti ve girişimciliği sayesinde ihracatımız son 21 ayın 19’unda aylık bazda rekor kırdı. 2022 yılı Mayıs ayında ihracatımız yıllık 242,6 milyar dolar ile Cumhuriyet tarihinin en yüksek düzeyine ulaşmıştır. Bugün Türkiye ihracatta hem ülke hem eser çeşitliliğini daima artırmaktadır. Hâlihazırda 1 milyar doların üzerinde ihracat yaptığımız eser sayısı 2002’de 9 iken 51’e; ülke sayısı da 2002’de 8 iken, 49’a yükselmiştir. Öbür yandan, 2021 yılında ülkemiz turizmde dünyadan aldığı hissesi yüzde 2,8’e çıkarmıştır. Bugün turizm gelirleri salgın öncesi düzeylerine epeyce yaklaşmıştır. Başta güç olmak üzere artan global emtia fiyatları ithalatımızın yüksek seyretmesinde ana belirleyici olmuştur. Sonuçta, 2021 yılında 13,7 milyar dolara gerileyen cari süreçler açığı, Nisan ayı prestijiyle yıllık 25,7 milyar dolar olmuştur. Fakat, güç hariç değerlendirildiğinde cari süreçler istikrarı Nisan ayında yıllık 35,2 milyar dolar fazla vermiştir. Bu sonuç Türkiye İktisat Modelinin somut çıktısıdır” diye konuştu.
“TOPLAM İSTİHDAMIMIZ 2022 NİSAN AYI PRESTİJİYLE 30,4 MİLYON BİREYE ULAŞMIŞTIR”
“Toplam istihdamımız 2022 Nisan ayı prestijiyle 30,4 milyon bireye ulaşmıştır. Salgının derinden hissedildiği 2020 yılı Nisan ayına nazaran ise oluşturduğumuz ek istihdam 5 milyon kişiyi aşmıştır. Türkiye, OECD üyeleri ortasında salgın öncesi periyoda nazaran en fazla istihdam artışı sağlayan ülke olmuştur.”
“ENFLASYONLA GAYRET KONUSUNDA GEREKLİ DENEYİM VE DONANIMA SAHİBİZ, UĞRAŞIMIZI KARARLILIKLA SÜRDÜRÜYORUZ”
Enerji ve besin fiyatlarının arttığına değinen Nebati, “Ülkemizde de başta döviz kurunun tesiri olmak üzere fiyatlama davranışlarındaki bozulmalar enflasyonu olumsuz etkilemiştir. Ülke olarak geçmişte enflasyondan çok çektik. İktidara geldiğimiz andan itibaren enflasyonla uğraş ettik ve muvaffakiyete ulaştık. Enflasyonun olumsuz tesirlerinin farkındayız. Enflasyonla çaba konusunda gerekli deneyim ve donanıma sahibiz, gayretimizi kararlılıkla sürdürüyoruz ve enflasyonu kısa mühlet içerisinde düşürmeyi tekrar biz başaracağız. Bu süreçte vatandaşlarımızın fiyat artışlarından daha az etkilenmesi için azami çabayı gösteriyoruz. Bu kapsamda; hane halkının tüketim sepetinde kıymetli yer tutan besin, paklık, hijyen materyalleri üzere eserlerde, yeme-içme hizmetlerinin tamamında, meskenlerde kullanılan elektrikte, çiftçimizin sulamada kullandığı elektrikte KDV indirimi yaptık. Kamu tarafından yönetilen/yönlendirilen fiyatlar aracılığıyla halkımız üzerindeki enflasyonist baskıları azaltıcı önlemler aldık. Güç fiyatlarındaki yüksek artışlara karşın elektrik ve doğalgazda çok kıymetli fiyatlara ulaşan sübvansiyonlar ile vatandaşlarımızı ve sanayicilerimizi destekledik. 2022 yılının birinci 5 ayında da meskenlerde kullanılan doğalgazı yüzde 81 oranında sübvanse ettik. 2023 yılının birinci çeyreğinden itibaren kendi doğalgazımızı inşallah hanelere ulaştıracağız. Bundan sonra da güç kaynaklı fiyat artışlarına karşı daha korunaklı hale geleceğiz. Kira artışlarını yüzde 25 ile sınırlayarak vatandaşlarımızı yüksek fiyat artışlarından muhafaza tarafında destekleyici bir adım daha attık. Ayrıyeten kimi stratejik eserlere yönelik ihracat kaynaklı fiyat artışlarını önlemek için dış ticaret önlemlerini devreye aldık. Tüm bu adımlar çerçevesinde, Devlet olarak 2022 yılında 241 milyar lira vergi gelirinden vazgeçiyoruz. Tam bu noktada, bir hususu açıklığa kavuşturmak istiyorum. 2022 yılı Bütçe Kanununda yatırımı, üretimi, tarımı, istihdamı, esnafımızı, çiftçimizi, hülasa tüm vatandaşlarımızı desteklemek emeliyle vergi kanunlarımızda düzenlenen istisna, muafiyet ve indirimlerin maliyetini gösteren 336 milyar lira vergi harcaması öngördük. Yaptığımız bu ek bütçede bunları azaltan rastgele bir düzenleme yok, esasen gündemimizde bu türlü bir plan da yok” diye konuştu.
